Internetda Xitoyda ishlab chiqarilgan finjonlar saraton kasalligini keltirib chiqaradi, degan xabar paydo bo'ldi. Haqiqatan ham shundaymi?
Ingliz tadqiqotchisi Endryu Tyorner nafaqat yangi, balki ishlatilgan turli xil melamin idishlarning 200 ta namunasini o'rganib chiqdi. Ma'lum bo'lishicha, ularning 139 tasida qo'rg'oshin, 134 tasida esa sog'liq uchun xavfli kimyoviy element - kadmiy mavjud ekan.
Agar finjon yoki boshqa idish melamindan tayyorlangan bo'lsa, u eng xavfli deb tan olinadi. Melamin kukunli moddaning umumiy nomi. Ishlab chiqarishning turli sohalarida qo'llaniladi. Idishlar melamin-formaldegid qatronidan tayyorlanadi. Termal reaktsiyadan keyin xom ashyo tarkibida plastmassani barqarorlashtiradigan formaldegid mavjudligini ko'rsatadi. Engil va chiroyli filjonlar, choynak va kosalar r ko'pincha ushbu materialdan tayyorlanadi. Ular buzilmaydi, chinniga juda o'xshaydi va arzon. Idishlar Turkiya va Xitoy tomonidan ishlab chiqariladi. Gap shundaki, melamin tarkibida zaharli bo'lgan formaldegid moddasi mavjud. Biroq, ishlab chiqaruvchilarning o'zlari, agar siz uni 70 dan yuqori qizdirmasangiz, ularning mahsuloti mutlaqo xavfsiz ekanligini da'vo qilmoqda. Biroq, mutaxassislar formaldegid nafaqat issiqda ajraladi, balki ishqoriy yoki kislotali xususiyatlarga ega bo'lib, har qanday oziq-ovqat mahsulotini zaharlashiga ishonchlari komil.
Melamin idishlardan foydalanish mumkinmi?
Melamin 1834 yilda kashf etildi. Aynan o'sha paytda nemis olimi Yustus fon Libig laboratoriyada rangsiz kristallarni ajratib oldi.
Melamin 1930 yilda sanoatda faol qo'llanila boshlandi. Melamin kukuni polimerlar va bo'yoqlar bilan birlashtirilib, sintetik qatron hosil qildi.
U qatron idishlar uchun xom ashyo bo'lib xizmat qiladi. Bosim va harorat ta'sirida kerakli shaklga ega bo'ladi.
Melamin - bu termoset plastikdir. U engil, qattiq va zarbalarga chidamli. Melamin idishlari sinmaydigan, tirnalmaydigan deb tasniflanadi. Ammo agar siz ularni ko'p marta plitka yoki asfaltga tashlasangiz, vaqt o'tishi bilan chekkalarida yoriqlar paydo bo'lishi mumkin.
Melamin -formaldegid 130 C dan yuqori haroratlarda parchalana boshlaydi.
Lvov viloyat sanitariya-epidemiologiya stansiyasi toksikologiya laboratoriyasi mudiri Anatoliy Artemenkoning so‘zlariga ko‘ra, bu plastmassa tarkibida oziq-ovqatda eriydigan va oshqozon-ichak traktiga jiddiy zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan formaldegid mavjud. Shuningdek, u markaziy asab tizimiga va nafas olish yo'llariga ta'sir qiladi. Zaharlanish asta-sekin sodir bo'ladi, saraton, ekzema qo'zg'atadi, jigar, taloq va buyrakni zararlaydi.
Formaldegid asosan mebel uchun yog'och panellar, DSP uchun pardozlash plyonkalari, dezinfektsiyalash uchun xom ashyo, bo'yoq, qog'oz, to'qimachilik va kimyoviy moddalar ishlab chiqarishda ishlatiladi.
Milamin idishlar yorqin dizaynli bo‘lib, uning siri idish tarkibidagi zaharli moddalarni to‘liq ushlab qola olmaydi.
Agar siz sinmaydigan idishni tanlasangiz, toksikologlarning fikriga ko'ra, zanglamaydigan po'latdan yasalgan idishlardan foydalanish yaxshiroqdir.Sirlangan idishlar ham xavfsizdir. Lekin emalli kostryulkalarning siri ko‘chsa, uni kelajakda ishlatish mumkin emas. Sirning ko‘chgan joylarida asosning oksidlanishi sodir bo'ladi, bu ham sog'liq uchun xavflidir ", - deya qo'shimcha qildi toksikolog-shifokor Anatoliy Artemenko.
Idishdagi melamin va formaldegid qanchalik xavfli?
"Melamin moddasi tanaga tushsa, tezda tanadan chiqariladi. Bundan tashqari, Xalqaro Saraton tadqiqotlari agentligi tomonidan olib borilgan tadqiqotlar melaminning kanserogenligini tasdiqlamadi.
Kimyoviy xavfsizlik bo'yicha xalqaro dasturga (IPCS) ko'ra, melamin osh tuzidan ko'ra zaharliroq va zaharli emas, degan xulosaga keldi.
Bundan tashqari, jiddiy ishlab chiqaruvchi yuqori sifatli melamin idishlarini ishlab chiqarishga qiziqish bildirmoqda. Ammo psevdo-ishlab chiqaruvchilar bu qoidalarga rioya etishmaydi. Shuning uchun past sifatli melaminli idishlarni peshtaxtalarda topish mumkin.Ularni asosan , Xitoy va Tailanddan yetkazib beradi. Bunday idishlar haqiqatan ham xavfli va zaharli bo'lishi mumkin.
Sifatli melamin idishlarni qanday aniqlash mumkin?
✔ 1. Hidi. Idishlar hech qanday begona va ayniqsa kimyoviy hidlarni chiqarmasligi kerak.
✔ 2. Yuzaki. Melamin idishlari tekis, silliq yuzaga ega bo'lishi kerak. Idishlarning chetlari yumaloq va qalinligi bir xil bo'lishi lozim.
✔ 3. Rangli elementlarning mustahkamligi. Melamin idishlarining rangli elementlarini bir necha daqiqa davomida suvga namlangan mato bilan artib oling. Bunday tartiblardan so'ng matoda hech qanday rangli izlar qolmasligi kerak.
✔ 4. Muvofiqlik sertifikati va gigiyenik xulosa. Ushbu idishlar zarur hujjatlarga ega bo‘lishi lozim.
Melamin idishlarini qanday aniqlash mumkin:
- Bunday idishlarning orqa tomonida "melamin" degan yozuv bor. Agar identifikatsiya belgilari bo'lmasa, u sifatsiz idishdir.
- Melamindan tayyorlangan idish chinnidan ancha engilroq va sinmaydi. Agar taqillatsangiz, bo‘g‘iq ovoz chiqaradi.
Qaysi idishlar eng xavfsiz deb tan olingan?
Sirlangan idishlar xavfsizdir. Ammo ularning siri ko‘chsa, sog‘liq uchun xavfli bo‘lishi mumkin.
Shisha va sopol idishlar sog'liq uchun eng xavfsizdir. Biroq, likopchalar va stakanlarga tilla suvi yugurtirilgan bo‘lsa, unda xavfli metallarning to'liq to'plami bo'lishi mumkin. Ular saraton kasalligini keltirib chiqarish ehtimoli katta.
Eng foydali idishlar sopol emas, balki shisha va zanglamaydigan po'latdir. Shuning uchun, ideal holda siz shisha, zanglamaydigan po'latdan yasalgan idishlardan foydalaning.
Yangi teflon kostryulkalar PFAlardan foydalanadi, olimlar ularni sog'liq uchun zararligini aytishmoqda.
Factchecker.uz xulosasi: haqiqat